Boer in transitie Frans Antonides

27 juni 2017

Boer in transitie Frans Antonides

Iedere twee weken interviewt Janna van der Meer een boer over zijn veranderende leven als agrarisch ondernemer (m/v).

Frans Antonides (49) woont met zijn vrouw Nienke en hun drie zonen tussen Holwerd en Ternaard. Ze hebben 290 melkkoeien en bewerken, samen met hun medewerkers en een aantal akkerbouwers (de leden van vereniging EcoLaNa), 310 hectare grond. EcoLaNa won in 2002 de Nationale Groenprijs voor gemengd bedrijf nieuwe stijl. Een belangrijke nevenactiviteit voor Frans is de winning van biogas. 

Frans: “De grootste verandering voor mij was de verhuizing in 2000 van Veenwouden naar hier. Dit is een akkerbouwgebied en ik werk nauw samen met een aantal bouwboeren. Die gaan heel anders met de bodem om dan melkveehouders. Er is binnen de akkerbouwsector voortdurend discussie over hoe je de grond zou moeten bewerken. Belangrijke onderwerpen zijn het organische stofgehalte van de bodem en structuurbederf.”

“Ik leer hier veel van en vind het een terechte discussie, want de bodem is de basis van alles. Ik ben de zevende generatie binnen mijn familie, die van een agrarisch bedrijf kan leven en ik hoop dat die mogelijkheid nog zeker zeven generaties zal blijven bestaan.”

“Ik verbouw ook mais, als energiebron voor de koeien. Dat hebben akkerbouwers liever niet. Mais voegt namelijk geen organische stof toe en er is een groot oogstrisico, dat kan leiden tot structuurbederf van de bodem. Daarom rouleer ik veel en verbouw ik mais in de regel na aardappelen en na de mais weer graan voor de rust. Dan blijft de schade beperkt.”

“Gras is trouwens, volgens de akkerbouwers, ook niet meer rustgevend voor de grond. Het wordt veel bereden en daar heeft de structuur van de grond van te lijden.”

Voedingswaarde
“Een belangrijke eiwitbron is soja. Ofwel wat ervan overblijft na gebruik voor menselijke consumptie. Soja kun je hier niet verbouwen, dat wordt geïmporteerd. Ik ga dit jaar een vervanger van soja en mais uitproberen: alkagrain. Dat is tarwe gemengd met ureum.”

Boer in transitie Frans Antonides

“Voor dat doel verbouw ik dit jaar zelf 40 ha graan. Graan is veel beter voor de grond. In mijn ideale weiland groeit Engels raai met witte en rode klaver.”

“Klaver zorgt voor stikstof in de grond en zo haal ik zoveel mogelijk hoogwaardig eiwit van het land. Vorig jaar was het erg vochtig en had het gras weinig voedingswaarde. Ik heb veel bij moeten voeren: aardappels, perspulp*, bierbostel** en krachtvoer natuurlijk. Maar mijn koeien leveren dan ook een topprestatie: gemiddeld 10.000 liter melk per jaar per koe.”

“Weidegang is emotie. Het ziet er mooi uit, maar binnen kunnen koeien ook een goed leven leiden. Als ik het ga doen, dan is dat economisch gemotiveerd en voor het plaatje. In Veenwouden deden we wel aan weidegang, maar weiden is best moeilijk. Mijn melkproductie zal waarschijnlijk dalen. We melken hier met robots en de bedrijfsvoering is gebaseerd op zoveel mogelijk melken met zo weinig mogelijk personeel. Ik overweeg wel een simpel weidesysteem, volgens het principe: ‘Gras als toetje’.”

Fokkerij
“Mijn familie heeft zich altijd intensief met fokkerij bezig gehouden, maar de fokdoelen zijn nogal wat bijgesteld. Het gaat tegenwoordig meer om de gebruikskenmerken dan om het uiterlijk. We doen al 25 jaar niet meer mee aan keuringen. Het grote nadeel is namelijk dat je je vee, door al dat gesleep, blootstelt aan allerlei mogelijke infecties. Om dezelfde reden heb ik een gesloten bedrijfsvoering. Dat betekent dat we alleen eigen kalfjes gebruiken en geen vee aankopen. Fokken is trouwens meestal een hobby. Er zijn maar weinig die er financieel beter van worden. Ik heb nu andere prioriteiten.”

“Toen de melkprijs onderuit ging, heb ik wel een tijdje op mijn reserves in moeten teren, maar het gaat nu weer goed en de prognoses zijn ook goed. Ik maak me grotere zorgen over mijn andere project.”

Biogas
“Sinds 2010 ben ik samen met een partner, loonwerker Gjalt de Haan, begonnen met biogas. Dat zou weinig arbeid kosten en veel geld opleveren. Het principe is dat je van mest gas maakt en van gas elektriciteit. Helaas kost deze activiteit, door onder andere de steeds lagere stroomprijs, ons ieder jaar geld. Daarom gaan we nu proberen uit de mest niet alleen elektriciteit te winnen, maar er ook fosfaatkorrels van te maken. Die kunnen kunstmest vervangen.”

“Ik denk dat de schaalvergroting binnen de landbouw door zal zetten en dat de kwaliteitseisen voor onze producten steeds hoger zullen worden opgeschroefd. De coöperaties zouden daar een uitgebreider beloningssysteem tegenover moeten zetten.”

“Wat onze toekomst betreft: we zijn al vier jaar bezig met nieuwbouwplannen. De voorwaarde van mijn collega-akkerbouwers hiervoor is, dat ik voor de ligplaatsen van de koeien, in plaats van zaagsel, stro ga gebruiken. Zij leveren mij de stro en ze krijgen van mij stro gemengd met mest terug. Deze zogenaamde ruige mest is namelijk heel goed voor de grond. Dat deze plannen nog geen doorgang hebben gevonden, komt door de buurman en door het ongewisheid rondom de fosfaatwetgeving. Ik zou van vier naar zes robots willen gaan en richting 400 melkkoeien.”

 

De serie Boerenportretten wordt mogelijk gemaakt door: Platform Natuurlijke Veehouderij / Natural Livestock, Boerengilde, Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, Living Lab Natuurinclusieve Landbouw, Boerennatuur, Friese Milieu Federatie  en Vogelbescherming Nederland.

 

*Restant van suikerbieten.

**Rundveevoer dat vrijkomt bij de productie van bier.