Boerenportretten: Boer in transitie

27 februari 2017

Boerenportretten: Boer in transitie

Midden in de Wynser polder ligt de boerderij van Amerijke van Rinske, Jan Eel Meindertsma en hun drie kinderen. Hun melkveehouderij is biologisch en antibioticavrij. Ze beheren 140 hectare grasland, waarvan er ruim 100 ha natuurland is en melken ongeveer 140 koeien. Rinske vertelt.

Iedere twee weken interviewt Janna van der Meer een boer over zijn veranderende leven als agrarisch ondernemer (m/v).

‘Hoe gaat een koe naar de slachter en hoe wordt hij dan vermoord? vroegen twee meisjes me op de markt, waar ik met mijn vlees stond voor De Streekboer. Dat soort vragen zetten me aan het denken. Vroeger hadden we niets met de opinie van de consument te maken. We produceerden gewoon. Dat is nu anders en mensen worden steeds bewuster en kritischer. Ze willen weten wat ze eten en waar het vandaan komt.

“Vroeger hadden we niets met de opinie van de consument te maken. We produceerden gewoon.”

Als ik een koe wegbreng, bedank ik haar altijd even voor wat ze voor ons heeft betekend. Dat geeft mij rust. Zoiets kun je best aan een willekeurige consument vertellen. Die vindt dat helemaal niet raar. De meeste boeren nog wel ja.

Geitenwollen sokken

Toen wij zes jaar geleden biologisch werden, kwamen mensen als het ware bij me biechten, dat zij biologisch aten. Nu is dat veel gewoner. De boeren staken hun verbazing over onze keuze niet onder stoelen of banken. We kregen geitenwollen sokken cadeau en ze vroegen of Jan Eel nu zijn baard liet staan.

Onze melkveehouderij in Raard, waar we zijn begonnen, was niet biologisch. Dat vonden we prima, maar het probleem was dat onze weilanden op vier verschillende plekken lagen. Dat is logistiek natuurlijk erg onhandig. Daarnaast wilde ik meer meewerken op de boerderij. Toen dit bedrijf te koop kwam, voldeed het aan al onze wensen. Maar het was wel biologisch.

We hebben een aantal biologische boeren bezocht, veel gepraat en uiteindelijk de stap gewaagd. We verkochten ons hele bedrijf, inclusief veestapel en namen dit bedrijf in zijn geheel over. De enigen die dus moesten omschakelen waren wij! Onder andere omstandigheden waren we misschien wel nooit biologisch geworden, maar nu zou ik niet meer terug kunnen.

Ik zoek nu veel meer naar een natuurlijk evenwicht, als het gaat om de koeien, de bodem, de weidevogels en het graslandbeheer. Daarbij probeer ik te luisteren naar mijn eigen gevoel.  Ook ben ik geïnteresseerd geraakt in vragen als: wat is goede landbouw en hoe gaan we om met onze aarde?

Boerenfamilie

Jan Eel en ik komen allebei uit een boerenfamilie. Ze hebben vast moeten slikken toen ze met onze keuze werden geconfronteerd. Ik weet eigenlijk niet wat ze van onze biologische bedrijfsvoering vinden. Daar hebben we het nooit over. Misschien hadden ze wel liever gehad dat we een topbedrijf zouden runnen. Maar wat is een topbedrijf? Het is maar net hoe je het bekijkt. Raar eigenlijk: ik ben heel trots op wat we doen, maar als ik aan een topbedrijf denk, denk ik aan veel koeien en veel liters per koe.

Uiteindelijk past het biologisch boeren heel goed bij ons. Het is zo lekker simpel: je hebt lage kosten en vooral gezonde koeien. De dierenarts wordt van ons niet rijk. We zijn bovendien een antibioticavrij bedrijf. Onze koeien zijn kruislingen met een hoge weerstand en als ze al ziek worden, kunnen ze zichzelf bijna altijd herstellen. Bijkomend voordeel: je hoeft nooit bang te zijn dat er penicilline in de tank gemolken wordt.

Topsport

Wij waren gewend onze droge koeien binnen te houden, om een oogje op het afkalven te kunnen houden. Toen het SKAL kwam controleren, bleek dat de drogen buiten moesten lopen, net als de melkkoeien. Dus dat deden we. Maar toen werden er ook kalfjes buiten geboren. Als gangbare boer denk je dan: die eindigen in de sloot, maar dat bleek helemaal niet zo te zijn. Nu laten we de koeien gewoon buiten kalven, terwijl wij lekker liggen te slapen.

Laatst hoorde ik van een gangbare boerin dat één van haar koeien een halve graad verhoging had. Ze maakte zich zorgen en wilde dezelfde avond weer even temperaturen, want stel je voor dat de melkgift van deze koe ging dalen! Als ik zoiets hoor, ben ik heel blij met onze keuze. Gangbare boeren bedrijven topsport. Wij zijn vooral op zoek naar de balans.

Streekboer

Dat laatste is ook de reden dat we geen zorgboerderij meer zijn. Vooral de bureaucratische rompslomp die dat met zich meebracht, kostte teveel energie. Toen heeft de Streekboer ons benaderd om in hun concept mee te doen en nu sta ik één keer per week in De Blokhuispoort. Voeding bij de burgers brengen, heeft volgens mij de toekomst. Niet dat het veel oplevert. Ik zie het als PR voor de biologische sector. We moeten met zijn allen goed op deze wereld passen.

Maar er is meer. Ik molk vanmorgen de koeien en het is zo ontspannend even alleen maar met de dieren bezig te zijn. En als ik dan binnenkom, koffie zet en door het keukenraam kijk, het roze van de zon die opkomt zie, de mistflarden boven de velden. Dan geniet ik!’

 

De serie Boerenportretten wordt mogelijk gemaakt door: Platform Natuurlijke Veehouderij / Natural Livestock, Boerengilde, Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, Living Lab Natuurinclusieve Landbouw, Boerennatuur, Friese Milieu Federatie  en Vogelbescherming.