De melkveehouderij lag afgelopen jaar zwaar onder vuur: te veel koeien, te veel mest, kale graslanden. Toch komt een jonge boer met melkkoeien de Duurzame 100 binnen. De Fries Jaring Brunia (31) staat als nieuwkomer op plaats 90.
Brunia doet het dan ook anders: met meer plezier, minder financiering en oog voor de natuur, zoals hij uitlegt. Ingewikkeld? Helemaal niet, ervaart Brunia. Hij stel zichzelf simpele vragen. “Waarom antibiotica gebruiken? Dat belemmert het zelfherstellend vermogen van de koe.” En: “Waarom zou je veevoer kopen als er gras beschikbaar is?” Inmiddels heeft Brunia het certificaat ‘biologisch’ en houdt hij onder aan de streep geld over. Hij zette een stukje van zijn land onder water voor de weidevogels. “Ik doe iets terug voor de natuur. Dat is mijn plicht als boer.”
Lees hieronder het hele interview met Jaring Brunia.
Duurzame 100
In aanloop naar de dag van de Duurzaamheid op 10 oktober, maakt Trouw de Duurzame 100 2017 in gedeeltes bekend. Vandaag zijn dat de nummers 76 tot en met 100, zaterdag en maandag de volgende groepen van 25. Op 10 oktober ’s avonds wordt de top-25 bekendgemaakt, tijdens een evenement in Pakhuis de Zwijger. Woensdag publiceert Trouw een speciale bijlage over de lijst. In de Duurzame 100 staan weer veel nieuwkomers: 33 mensen stonden er niet eerder in
Uit een groslijst van zo’n 500 namen heeft een onafhankelijke jury van twaalf experts de honderd duurzaamste Nederlanders gekozen en vervolgens gerangschikt. In de negende editie weer veel nieuwkomers: 33 mensen stonden er niet eerder in. Zestien personen hadden eerder een notering in de Duurzame 100 en keren terug. De lijst telt 38 vrouwen, vergelijkbaar met de 39 van vorig jaar.
Behalve een jonge boer, is onder de nieuwkomers in de onderste groep ook een ambtenaar van Economische Zaken te vinden. Opvallend, want ambtenaren opereren doorgaans vooral achter de schermen. Martin Lok (95) oogst lof van de jury omdat hij als ‘programmamanager natuurlijk kapitaal’ het bedrijfsleven aanzet tot duurzamer opereren.
Opmerkelijk is eveneens dat raper van zwerfafval Dirk Groot de lijst heeft gehaald op plek 98. Voor individuele burgers is het lastig de Duurzame 100 in te komen, omdat de jury ook kijkt naar hoeveel invloed iemand heeft. Groot is opgevallen omdat hij niet alleen consequent ‘raapt’, maar daar ook uitgebreide rapporten en analyses van maakt, bijvoorbeeld rond winkelstraten en vestigingen van fastfoodketens.
Zwerfafval vervuilt niet alleen de omgeving, van plastic is ook nog van alles te maken. Dat doet nieuwkomer Willemijn Peeters (87). Zij wil samen met bedrijven grote dingen van plastic afval maken, zoals een schip of een designbank, om te laten zien hoe waardevol de grondstof nog is.
‘Ik wilde een goede boer zijn en niet zomaar wat doen’
Jaring Brunia doet het anders. Hij boert met meer plezier, minder financiering én oog voor de natuur. Hij debuteert in Trouws Duurzame 100, de ranglijst van mensen die zich inzetten voor de verduurzaming van Nederland. ‘Net als gangbare boeren werk ik met koeien, verder begrijpen we elkaar niet echt.’
Hier wordt het geld verdiend, grijnst Jaring Brunia, terwijl hij wijst naar zijn koeien. Die lopen in het land achter Brunia’s boerderij in het Friese Raerd. En in principe lopen ze er élke dag, zomer en winter. “Natuurlijk heb je een stal nodig om ze af en toe te parkeren en om te melken”, zegt Brunia (31). “Maar vorige winter was er maar één week dat de koeien helemaal niet buiten zijn geweest.” En als de wei vanwege het weer te drassig is, kunnen de koeien even naar buiten om achter de stal te gaan liggen herkauwen op een bed van strooisel. “Dat komt uit een natuurgebied hier in de buurt”, zegt Brunia.
Waarom zou je koeien antibiotica geven? En waarom zou je kunstmest op je land gebruiken? Dat begrijp ik niet.
Jaring Brunia komt nieuw binnen in de duurzame 100. Hij is een boer met een missie die opgroeide als boerenzoon, zelf geen boer wilde worden, maar nu zo ongeveer de meest geïnterviewde boer van Friesland is. “Ja, ze weten me te vinden”, lacht hij. Daar is hij zelf ook debet aan; waar hij kan draagt Brunia zijn visie uit. Die luidt: boer zijn kan anders. Met meer plezier, minder financiering en meer oog voor de natuur. En tegelijk meer bestand tegen de grillen van de toekomst.
Daarvoor begon Brunia bij nul. Zijn besluit om tóch boer te worden op zijn geboortegrond nam hij namelijk toen zijn ouders de koeien al weggedaan hadden. Dat schiep de ruimte voor een nieuw begin. “Ik wil een goede boer zijn, en niet zomaar wat doen. Ik wil begrijpen waarom een boer bepaalde dingen doet. Maar waarom zou je koeien antibiotica geven? En waarom zou je kunstmest op je land gebruiken? Dat begrijp ik niet. Ja, antibiotica is een geneesmiddel, maar het belemmert het zelfherstellend vermogen van de koe. En kunstmest verzuurt de bodem. Weet je wie degenen zijn die zeggen dat dat wel meevalt? De verkopers van de kunstmest.”
Geen geld
Sinds vorig jaar is Brunia biologisch gecertificeerd. Begrijp hem goed, hij heeft niets tegen de gangbare melkveehouderij. Maar van veel gewoontes en gebruiken ziet hij de meerwaarde niet. Waarom zou je een tractor en een maaimachine bezitten als je koeien hebt die kunnen grazen? Waarom zou je veevoer inkopen als er gras beschikbaar is? “Ik had er ook gewoon geen geld voor toen ik begon”, bekent Brunia. “Ik wilde mijn bedrijf zo opstarten dat ik gemakkelijk en zonder financiële strop weer zou kunnen stoppen. Daarom ben ik geen grote verplichtingen aangegaan. Dat gaf me ruimte om fouten te maken. Fouten zijn je vrienden, als je van ze leert.”
Zo ontdekte hij dat de oude stal eigenlijk te krap was voor de koeien die van hem hun hoorns mogen houden. “Er waren rangordegevechten in de kudde.” Geld voor een flinke verbouwing had Brunia niet. Hij besloot daarom extra voerhekken neer te zetten buiten de stal. Ziet er onconventioneel uit, werkt perfect.
Ik doe iets terug voor de natuur. Dat is mijn plicht als boer.
Nog zoiets wat hij eerst moest ondervinden: het kalf bij de koe houden. Heeft Brunia geprobeerd, doet hij niet meer. “Ik ken de discussie daarover natuurlijk. Mijn kalfjes bleken niet beter te groeien als ze dronken bij hun moeder in plaats van uit een emmer. Maar de koe liet zich wel minder goed melken als ze een kalf bij zich had. Dat scheelde mij te veel opbrengst. Maar mocht het verplicht worden om het kalf bij de koe te laten dan heb ik daar geen enkele moeite mee.”
Brunia wijst in de verte. Daar heeft hij een stuk land onder water gezet – goed voor de weidevogels. Of hij dat niet zonde van zijn perceeloppervlakte vindt? Verbaasde blik: “Die vraag heeft nog nooit iemand mij gesteld. Maar, nee. Ik houd nog genoeg weide over voor mijn 60 koeien. En nu doe ik iets terug voor de natuur. Dat is mijn plicht als boer.”
Hij wéét, zegt Brunia, dat sommige collega’s hem voor een Ot-en-Sien-boer houden. Maakt hem niet uit, hij hield vorig jaar onder de streep vijftigduizend euro over – ver boven het gemiddelde in de melkveehouderij. “Een topchef kun je ook niet vergelijken met McDonald’s. Net als gangbare boeren werk ik met koeien, maar verder begrijpen we elkaar niet echt.”
De Duurzame 100
De ontknoping van Trouws Duurzame 100 van 2017 nadert. De namen worden vanaf vandaag in etappes bekendgemaakt. Vandaag de nummers 100 tot 76. Lees de portretjes van deze 25 personen op www.trouw.nl/duurzame100.
Zaterdag en maandag volgen nog twee namenreeksen, waarna op dinsdagavond in Pakhuis de Zwijger de onthulling van de toppers volgt. Woensdag worden zij gepresenteerd in een speciale bijlage bij de
Dit artikel is overgenomen uit Trouw