In de war van het licht

10 april 2015

In de war van het licht

Welke invloed heeft kunstlicht op nachtvlinders? En welke aspecten in het leven van de nachtvlinders worden daardoor verstoord? Dat nachtvlinders last kunnen hebben van kunstlicht, doordat ze aangetrokken worden door lichtbronnen, is al langer bekend. Uit het promotieonderzoek van Koert van Geffen blijkt dat het effect van kunstlicht veel verder gaat dan alleen de aantrekking van bijvoorbeeld straatverlichting. Nachtvlinders weten niet meer welke tijd van het jaar het is en hierdoor weten ze niet wat ze moeten doen. Mannetjes en vrouwtjes kunnen elkaar niet meer vinden en paren daardoor minder vaak.

Van Geffen nam binnen het project ‘Licht op Natuur’ de effecten van nachtelijk kunstlicht op de ontwikkeling van rupsen van de kooluil onder de loep. De rupsen bleken zich ook in de herfst, bij een beetje licht, te verpoppen en kwamen al snel uit als vlinder. Normaliter komen de poppen in de herfst in een rustfase en wachten ze met verpoppen tot het lente is. Maar doordat de rupsen in de herfst vlinder worden, is de sterfte in de winter erg hoog.

Ook de nachtvlindervrouwtjes die in het licht zitten, paren minder vaak dan vrouwtjes in het donker. Dit komt omdat de samenstelling en hoeveelheid van de feromonen die de vrouwtjes alleen ’s nachts uitscheiden en waar ze de mannetjes mee lokken, verandert door nachtelijk kunstlicht. De effecten kunnen door aanpassing van de spectrale samenstelling van lichtbronnen verkleind worden. Van Geffen: “Bijna alle resultaten wijzen erop dat de effecten relatief klein of zelfs afwezig zijn bij rood licht.” Maar dat weegt natuurlijk niet op tegen wat er eigenlijk nodig is: donkere nachten.