Jehan en Bernice: ‘Als je creatief bent, kun je alleen van schapen leven’

16 oktober 2017

Jehan en Bernice: ‘Als je creatief bent, kun je alleen van schapen leven’

 Iedere twee weken interviewt Janna van der Meer een boer over zijn veranderende leven als agrarisch ondernemer (m/v).

Iedereen zei: je kunt niet alleen van schapen leven. Maar als je creatief bent, lukt dat dus toch.”

Jehan (43) en Bernice Bouma (38) houden vleesschapen. Hun bedrijf De Lammesprong  is gevestigd aan de weg van Akkrum naar Oldeboorn. Ze wonen er met hun 3 jonge kinderen. Rond het boerderijtje ligt 5 hectare eigen land en verder huren ze naar behoefte bij. Het aantal schapen wisselt sterk, maar Jehan geeft als indicatie dat ze gemiddeld ongeveer 1000 schapen laten lammeren. Sinds een dik jaar geeft Jehan ook leiding aan een franchise-onderneming met kippen.

Jehan: “Iedereen zei: je kunt niet alleen van schapen leven. Maar als je creatief bent, lukt dat dus toch. Mijn eerste schaap kocht ik van mijn opa, op mijn dertiende. Aan het einde van mijn studie aan de HAS, had ik er 300. Mijn belangrijkste doel was toen, om zonder geld van de familie een inkomen uit de landbouw te verwerven. En ik houd van schapen. Vooral de lammertijd vind ik prachtig. Al dat nieuwe leven!”

Bernice: “Daar geniet ik ook ontzettend van. Mijn beroep is verloskundige, maar sinds onze jongste geboren is, heb ik na lang wikken en wegen mijn baan opgegeven. Ik ben dochter van een ‘koeienboer’ maar ik vind schapen leuker: ik kan me er zelf mee redden. Een lammetje is veel handzamer dan een koekalf. Als verloskundige heb ik ervaring met bevallingen. Het begeleiden van een vrouw is natuurlijk totaal iets anders, maar toch, ik heb snel handigheid ontwikkeld in het lammeren vangen*!”

 

Offerfeest

Jehan: “Om het bedrijf rendabel te houden, moeten we steeds inspelen op de markt. We leverden bijvoorbeeld jarenlang voor het Islamitische offerfeest: gemiddeld 800 rammen per jaar. Er kwamen zelfs moslims naar Oldeboorn, om hun dieren uit te zoeken. Wij zorgden ervoor dat ze geslacht werden, op de door hun gewenste wijze en brachten ze zelf naar Amsterdam. We hadden er een mooie klantenkring in opgebouwd, maar nu wordt dat hard minder. Dat komt doordat het offerfeest ieder jaar 10 dagen eerder is. Volgend jaar is het op 21 augustus en dan is onze grootste klantengroep op vakantie naar Marokko en kopen ze daar hun rammen. Dit fenomeen zal een aantal jaren aanhouden en dus moeten we weer op zoek naar andere markten.

Momenteel worden de ooien** vooral afgezet als fokmateriaal naar andere (hobby)boeren. En veel van onze schapen worden gebruikt voor natuuronderhoud. Bijvoorbeeld voor het Fryske Gea.”

 

Kippen

Bernice: “De grootste verandering van de laatste jaren is, dat Jehan de leiding van het kippenbedrijf van zijn vader heeft overgenomen. Hij zit nu veel meer op kantoor en geeft leiding aan veel meer mensen.”

Jehan: “Twee jaar geleden ging mijn vader met pensioen en hij heeft de leiding over tien locaties met franchisers aan mij overgedragen. Nu ben ik dus opeens ook kippenboer. De omzet van kippen is al gauw honderd keer zo groot, als die van schapen. Het is een nieuwe uitdaging om zo’n groot bedrijf aan te sturen.

Wel merk ik, dat het veel gemakkelijker is op een rijdende trein te stappen, dan zelf een trein aan te duwen. Het rendabel maken van De Lammesprong was een grotere inspanning. Mijn nieuwe werkzaamheden zijn fysiek ook lichter en dat is passend voor deze levensfase, na alle lichamelijke arbeid tussen de schapen.

In de kippensector speelt de publieke opinie een veel grotere rol. Ik ben nu bijvoorbeeld bezig met zonnepanelen, houtkachels en warmtewisselaars. Dat is economisch aantrekkelijk, maar het maatschappelijke debat heeft me gemotiveerd, hier daadwerkelijk initiatieven in te nemen. We participeren ook in het langzaam-groeien-concept. Normaal doet een kip er zes weken over om groot genoeg voor de slacht te worden. In dit concept zijn ze met zo’n zeven en een halve week klaar. Daarnaast hebben ze meer vierkante meters tot hun beschikking en worden ze minder zwaar.

Loslopende kippen produceren echter meer fijnstof. Er is bovendien een vermoeden dat de apparaten die fijnstof en ammoniak uit de lucht moeten halen, vaker stalbranden veroorzaken. Iets wat natuurlijk ook zeer onwenselijk is. Ieder voordeel heeft zijn nadeel: dit geeft de spagaat weer, waar veel boeren in zitten.

 

Lammetjesdag

We hebben jarenlang lammetjesdag gehouden. Er kwamen altijd wel een paar duizend bezoekers. Sinds de Q-koorts in Noord Brabant uitbrak,  zijn de regels echter zo aangescherpt dat dat niet meer kan. Je moet nu namelijk ook schapen tegen deze ziekte inenten, zodra er sprake is van een publieksfunctie.

In de toekomst zal de landbouw nog grootschaliger worden. Wel met een aantal nichemarkten, maar dat is beperkt. Als boer zit je als het ware in een school vissen. Je hebt wel eigen bewegingsruimte, maar je moet meezwemmen. Je bedrijf moet economisch rendabel zijn. Je doet het goed, als je het leven kan leiden dat je wilt.”

*Helpen bij de geboorte van een lam.

** Schapen van het vrouwelijke geslacht.

De serie Boerenportretten wordt mogelijk gemaakt door: Platform Natuurlijke Veehouderij / Natural Livestock, Boerengilde, Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, Living Lab Natuurinclusieve Landbouw, Boerennatuur, Friese Milieu Federatie  en Vogelbescherming Nederland.