Bewuste Burgers: Johannes Bakker

Bewuste Burger: Johannes Bakker

Johannes Bakker (63) vloog als gezagvoerder van de KLM de hele wereld over. Toen hij op zijn zevenenvijftigste met pensioen ging en zijn agenda voor het eerst in jaren totaal open lag, besloot hij op een nieuwe manier zin aan zijn leven te geven. Hij probeert nu de handen op elkaar te krijgen voor regeneratieve landbouw.

Johannes: “Misschien was het logischer geweest, als ik de luchtvaart had willen veranderen. Ik vloog een Boeing 747 en die verbruikt heel veel kerosine, dus ik was zelf onderdeel van een zeer vervuilend systeem. Toch zag ik in dat internationale krachtenveld, geen rol voor mezelf weggelegd.
Misschien heeft mijn keuze voor de landbouw te maken met mijn achtergrond als boerenzoon. Mijn vader teelde consumptieaardappelen in Pingjum. Maar daar komt bij dat ik, juist voor boeren, perspectieven zie. Zij beschikken immers over eigen land. Ze zijn onderdeel van het probleem, maar óók van de oplossing! Misschien ben ik wel een beetje naïef, maar die naïviteit brengt me ook veel. Ik stel domme vragen en dat blijken nu juist vaak de vragen te zijn, waar het om gaat.

Oase
Het eerste kwartje viel toen ik de documentaire Groen Goud, van de Amerikaanse John D. Liu op televisie zag. Hij toont hoe in China, de lokale bevolking een enorm gebied veranderde, van een dorre, uitgeputte woestenij in een groene oase. Zonder gebruik van kunstmest, puur door biodiversiteit en ecologisch herstel. Ik wist niet dat dat kon en ging op zoek naar meer informatie.
Zo raakte ik betrokken bij een project van Commonland. Natuurmonumenten wilde duurzamer met agrariërs samenwerken en ik werd gevraagd om met ze te praten. Waarschijnlijk vanwege mijn boerenkomaf.
Tijdens die gesprekken besefte ik, dat ik met iets bezig was, wat ik eigenlijk ook altijd al in mijn werk deed. Als piloot sta je geregeld voor nieuwe situaties: er gaan machines kapot, er is plotseling mist, je bent in een land waar een staatsgreep plaatsvindt, enz. Het is dan cruciaal dat je de zaak snel overziet: wat is er aan de hand, hoeveel tijd heb ik en welke opties? Je moet goed kunnen luisteren en niet te beroerd om je eigen mening even aan de kant te zetten. Deze vaardigheden komen me nu goed van pas.

Vrijwilliger
Momenteel is de sfeer binnen de landbouwsector verhard. Mensen staan lijnrecht tegenover elkaar, maar ik vind het juist interessant ze bij elkaar te brengen. Tijdens mijn vele reizen is het me altijd opgevallen hoeveel mensen, in wezen, op elkaar lijken.
Nu is de vraag hoe we met zijn allen de planeet leefbaar kunnen houden. Dat moet kunnen. Zeker op het boerenerf. Grootmachten hebben daar relatief weinig te zeggen, dus als je boeren mobiliseert, kan er echt iets veranderen.
Ik blijf daarom, als onafhankelijke vrijwilliger, praten met boeren en andere deskundigen op landbouwgebied. Het is een ontdekkingstocht waarbij ik iedere dag iets leer.
Inmiddels ben ik tot de conclusie gekomen dat bodemleven het sleutelwoord is. Iets wat in de documentaire van John D. Liu, waar ik in het begin over sprak, ook al duidelijk werd. Een gezonde bodem is een vruchtbare bodem, die bovendien water en CO2 vasthoudt. Iets wat we allemaal graag willen. Voor een optimaal bodemleven is het van belang geen kunstmest en gifstoffen te gebruiken en geen zware landbouwmachines.

Ommezwaai
Boeren moeten geholpen worden bij deze ommezwaai en daarom wil ik ijveren voor een centrum voor regeneratieve landbouw. Regeneratieve landbouw is een overkoepelende term voor een groep biologische landbouwmethodes die mét de natuur, in plaats van ertegen, werkt. De focus ligt op het terugdraaien van ontbossing, het herstellen van aangetaste grond, het vergroten van biodiversiteit, het verbeteren van watercycli en het versterken van de vitaliteit van een gebied. Vanuit dit centrum zou iedere boer hulp op maat moeten krijgen, voor zijn of haar omschakeling.
Misschien is het nog een lange weg, maar ik merk dat er steeds meer deuren voor me open gaan. Ik zoek nooit de confrontatie op, maar blijf prikkelen, motiveren en met mijn ideeën strooien. Dit alles in de hoop dat steeds meer mensen gaan twijfelen aan ons huidige systeem, waarin we de aarde uitputten. En twijfelen is al een hele stap: om te durven twijfelen moet je sterk in je schoenen staan.”

De serie Bewuste Burgers wordt mogelijk gemaakt door: Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, Friese Milieu Federatie en It Fryske Gea. Janna van der Meer interviewt iedere twee weken een bewuste burger (m/v), die zich inzet voor natuur en milieu.