Nederlanders eten minder vlees en gaan bewuster om met spaargeld

19 januari 2017

Nederlanders eten minder vlees en gaan bewuster om met spaargeld

In “Nederlanders & de wereld 2016” beschrijft Kaleidos Research (onderdeel van Stichting NCDO) voor het vijfde opeenvol­gende jaar hoe duurzaam Nederlanders van 18 jaar en ouder zich gedragen. Ook komt aan bod hoe Nederlanders denken over de wereld. Zien zij mensen wereldwijd als gelijkwaardig aan elkaar? Erkennen ze de wederzijdse afhankelijkheid in de wereld? En denkt men zelf mondiale vraagstukken als klimaatverandering mee te kunnen helpen oplossen? Ook brengt  Kaleidos Research de stand van zaken over de deeleconomie in Nederland en het draagvlak voor ontwikkelingshulp in Neder­land in 2016 in beeld.

Gedrag en houding grotendeels stabiel
Het duurzame gedrag van Nederlanders bleek de afgelopen jaren stabiel. Neder­landers zijn zich de afgelopen jaren niet meer of minder duurzaam gaan gedragen. Toch zijn er ook in 2016 een aantal interessante verschuivingen te melden, zowel op het terrein van duurzaam gedrag als in de houding onder Nederlanders.

Nederlanders eten iets minder vaak vlees
In 2016 eet nog steeds de overgrote meerderheid van de Nederlanders (bijna) altijd vlees. Het percentage Nederlanders is in dit jaar echter voor het eerst sinds vijf jaar onder de 80% gedoken. Anno 2016 eet 79% van de Nederlanders (bijna) altijd vlees.

Nederlanders gaan bewuster om met hun spaargeld
Een andere positieve ontwikkeling is dat Nederlanders groener zijn gaan sparen. Het aantal Nederlanders met een groene spaarrekening is in 2016 gestegen van 10% naar 13%. Inmiddels heeft 1 op de 8 Nederlanders dus een groene spaarre­kening. Opvallend is dat nog altijd niet veel Nederlanders weten wat er met hun spaargeld gebeurt: een derde van de Nederlanders geeft aan niet te weten of hun bank wel of niet in duurzame doelen investeert.

Nederlanders doneren vaker goederen
In 2016 geven 4 op de 9 Nederlanders (44%) aan spullen en kleding in te leveren bij verzamelpunten of kringloopwinkels. Dit is een stijging van 4% ten opzichte van vorig jaar. Een mogelijke verklaring voor deze stijging is dat veel Nederlanders vluchtelingen hebben geholpen door het doneren van kleding en spullen.

Nederlanders benadrukken verschillen tussen mensen meer
Nederlanders benadrukken in 2016 meer dan voorheen de verschillen tussen arm en rijk, en die tussen verschillende culturen. Zo vindt een kwart van de Nederlan­ders de eigen normen en waarden beter dan die van andere culturen. In 2012 was nog slechts 17% van de Nederlanders het hier mee eens. Ook zijn er in 2016 meer Nederlanders van mening dat wij rijker zijn dan andere landen omdat we zaken beter aanpakken. Ruim 4 op de 10 (43%) onderschrijft deze stelling, terwijl in 2012 nog een derde (34%) het hier mee eens was. Onze rijkdom is volgens deze stellingname dus (deels) onze eigen verdienste. Andersom geredeneerd zijn andere landen volgens deze opvatting zelf schuldig aan hun armoede, omdat zij zaken minder goed aanpakken. Beide ontwikkelingen geven aan dat zowel het wij/zij denken en het idee van Nederlandse superioriteit in de afgelopen vijf jaar onder de Nederlandse bevolking is toegenomen.

Draagvlak voor overheidsinspanningen ontwikkelingshulp stagneert
Hoewel in 2016 nog altijd de meerderheid van de Nederlanders het belangrijk vindt om mensen in andere landen te helpen zich te ontwikkelen (61%), is er wel sprake van een lichte daling in deze maatschappelijke steun. We zien een soortgelijke daling in het draagvlak voor overheidsbestedingen aan ontwikkelingssamenwerking. Dit is enigszins opmerkelijk, gezien het feit dat het Nederland economisch gezien weer voor de wind gaat. Eerdere dalingen in steun voor ontwikkelingshulp werden toegewezen aan de economische crisis in Nederland. In hun motivatie wijzen veel Nederlanders nog altijd op binnenlandse problemen, zoals armoede en in de zorg. Volgens hen dienen deze uitdagingen prioriteit te krijgen boven het bestrijden van armoede in het buitenland.

Nederlanders zien ontwikkelingshulp niet als middel om migratie te voorkomen De toegenomen aandacht voor migratie heeft niet geleid tot een toenemend draagvlak voor ontwikkelingshulp. Nederlanders steunen ontwikkelingshulp niet meer dan voorheen, omdat zij zouden menen dat er op die manier minder vluchte­lingen naar Nederland komen. 4 op de 10 menen dat ontwikkelingshulp migratie kan tegen gaan. De meeste Nederlanders wijten de komst van vluchtelingen vooral aan gewelddadige conflicten in herkomstlanden. De relatie tussen hulp en het oplossen van die gewelddadige conflicten is voor veel Nederlanders niet zo van­zelfsprekend. Bovendien zijn de Nederlanders die armoede wel als hoofdoorzaak van migratie zien, in beginsel tegen ontwikkelingshulp in het algemeen.

Nederlanders weten niet dat opvang asielzoekers betaald wordt uit ontwikkelingsbudget
De meeste Nederlanders (58%) weten niet dat de eerstejaars opvang van asiel­zoekers in Nederland wordt betaald met geld bestemd voor ontwikkelingshulp. Wanneer zij hiervan op de hoogte worden gebracht vinden veel Nederlanders (39%) deze besteding niet bezwaarlijk. Veel Nederlanders zien deze opvang als een vorm van ontwikkelingssamenwerking. Of we mensen hier of daar helpen, is hen om het even. De Nederlanders die menen dat het budget hier níet aan moet worden besteed, vinden niet perse dat deze uitgaven ten koste gaan van ‘pure’ ontwikkelingshulp, zoals de kritiek veelal luidt. Een deel van hen vindt dat het geld überhaupt enkel aan Nederlandse problemen ten goede zou moeten komen.

Nederlandse deeleconomie gegroeid
In de afgelopen jaren is de deeleconomie in Nederland gegroeid. Niet alleen zijn er in 2016 meer online deelplatforms dan in 2013, ook het aantal Nederlanders dat gebruik maakt van deze platformen is toegenomen. Jonge Nederlanders delen vaker spullen via online platformen dan oudere Nederlanders. Anoniem delen is minder taboe geworden: 1 op de 3 Nederlanders hoeft de mensen met wie zij hun spullen delen niet persoonlijk te kennen. In 2013 onderschreef nog slechts tien procent van de Nederlanders deze stelling. De meeste Nederlanders geloven dat het delen van spullen in Nederland een positief effect heeft op het milieu. Een veel kleiner deel van de Nederlanders gelooft dat delen in Nederland ook kan bijdragen aan armoedebestrijding en een verbetering van de wereldwijde welvaart.