Kennis-praktijk programma Boeren met bomen en struiken

Kennis-praktijk programma Boeren met bomen en struiken

Meer landschapskwaliteit en een positief effect op de biodiversiteit. De agrarische sector in Nederland is op weg naar een natuurinclusieve landbouw. Daarbij horen bomen, struiken en blijvend kruidenrijk grasland. Tijdens dit project werken de natuur en milieufederaties van de drie noordelijke provincies samen. We worden ondersteund door de deskundigen en onderzoekers van Louis Bolk Instituut en Wageningen University Research. Het hoofddoel van dit project is kennis delen. Heb jij een agrarisch bedrijf in één van de drie noordelijke provincies en ben jij benieuwd hoe jij agroforestry toe kunt passen binnen jouw bedrijfsvoering? Lees dan snel verder!

Het Project
In Nederland is de agrarische sector op weg naar een natuurinclusieve landbouw. Daarbij komt ook steeds meer het inpassen van bomen, struiken en blijvend kruidenrijk grasland (silvopastoraal systeem, een vorm van agroforestry) in de bedrijfsvoering als kans om de hoek kijken.   

Er lijken aantrekkelijke perspectieven te liggen. Koolstofvastlegging in bomen bijvoorbeeld. Meer landschapskwaliteit. Een positief effect op biodiversiteit. Gewasopbrengsten (gras, vruchten, noten) en houtopbrengst (houtwallen- en elzensingelbeheer). Meer klimaatrobuustheid door een verhoogd waterbergend vermogen. Positieve effecten op diergezondheid en –welzijn. Tegelijkertijd is er nog veel onbekend over niet alleen de ecologische maar vooral de economische baten.   

In Noord-Nederland zijn boeren vanuit verschillende projecten aan de slag met Agroforestry.  In dit programma delen we kennis uit deze projecten met elkaar. Ook gaan we op excursie naar praktijklocaties. Deelnemers ontvangen daarnaast handige informatiebladen met uitleg over de toepassing van Agroforestry.  

In 2023 en 2024 bieden wij vanuit dit programma:

• Excursies
• Kennisdelingsbijeenkomsten
• Netwerkbijeenkomsten
• Informatiebladen

Thema’s die belicht worden tijdens de kennis- en netwerkbijeenkomsten:

• Wat levert agroforestry op qua ecosysteemdiensten?
  Je kunt denken aan koolstofvastlegging, waterhuishouding, biodiversiteit, nitraatuitspoeling en bij veehouders ook diergezondheid.
• Wat gaat het me kosten en wat levert het op in financiële zin?
  Wat is het best passende verdienmodel, hoe ziet de kosten-baten analyse er uit, hoe vind ik afnemers en realiseer ik gegarandeerde afzet?
• Wat doen bomen met andere elementen in het systeem?
  Bijvoorbeeld bomen in gras: wat doet dat met de grasopbrengst en voederkwaliteit. Het gaat hierbij over concurrentie (licht, water, nutriënten). Welke bomen zijn goed te combineren met welke gewassen.
• Algemene vragen over inrichting, onderhoud, aanplant toegankelijkheid, oogsten en administratie:  Welke bomen passen het beste bij mijn systeem, hoe ver plant ik die uit elkaar, welke rassen, hoe moeten bomen onderhouden worden, hoe zorg ik er voor dat ik efficiënt kan oogsten en hoe zit het met schimmels, ziektes en plagen?
• Wat mag ik? Vragen rondom regelgeving; bomen op landbouwgrond, bomen in open landschap, bestemmingsplan, wet natuurbescherming, jaaropgave.
• Waar kan ik systemen zien? Welk agroforestry systeem past het beste bij mij? Voor het bekijken van agroforestrysystemen hebben we een tweetal excursies opgenomen in het programma.

Doel van het leer/kennisdelingsproject   

• Het door kennisdeling stimuleren van het inpassen van agroforestry in de agrarische bedrijfsvoering, als aanvulling op de huidige bedrijfsmodellen in de landbouw.
• Door kennisdeling ontstaat een Community Of Practice (COP) waarin lokale en (inter)nationale ervaringen en kennis worden uitgewisseld en gebruikt om tot maatwerk agroforestry te komen. 
• In 2025 is de COP Boeren met bomen en struiken gegroeid naar een netwerk met meer dan 100 deelnemende boeren. 
• Verbinden van initiatieven en lopende agroforestry-projecten in Noord Nederland