Terugblik Groenlunch: Van zwerfafval naar grondstof 30 oktober

3 november 2025

Van zwerfafval naar grondstof ​

Plastic zit overal: in voedselverpakkingen, kleding en spullen die we dagelijks gebruiken. Maar wat gebeurt er met plastic als het in de natuur belandt? En hoe zorgen we ervoor dat dit juist niet gebeurt, maar een tweede leven krijgt? En waarom gebruiken we eigenlijk zoveel plastic?

Voor deze speciale editie van de GroenLunch waren we te gast op een inspirerende locatie: Sterke Yerke in Harlingen. Tijdens de lezing nam Judith Ogink ons mee in de wereld achter plastic. Ze liet zien welke soorten plastic afval hier zoal rondzwerven en hoe dit uiteindelijk een nieuw product kan worden.

Ook ontdekten we hoe plastic wordt gemaakt, waarom het zo veel voorkomt en wat wij zelf kunnen doen om afval te verminderen en beter om te gaan met plastic.

Wat hebben we geleerd?

Plastics zijn polymeren. Er bestaan duizenden soorten. Denk aan PET in een frisdrankfles, plastic bakje of een jas. Plastic kan worden gemaakt uit aardolie, maar ook uit natuurlijke materialen. Zo kunnen bacteriën plastic vormen, zoals PHA. Dit type plastic breekt af tot water en CO2 in enkele weken. PLA lijkt hierop, maar breekt juist niet vanzelf af en hoort daarom bij het restafval.

Niet alle plastics kun je eindeloos recyclen. Elke ronde wordt het materiaal zwakker. In een aantal Friese gemeenten wordt plastic nagescheiden door Omrin. Dit zorgt voor veel hergebruik, maar maakt mensen minder bewust van hun eigen afval.

Judith vertelde wat er met plastic gebeurt als het in zee belandt en liet zien dat zwerfafval langzaam afneemt, maar dat microplastics een groot probleem blijven. Ze ontstaan bijvoorbeeld door slijtage van banden en kleding of door plastic dat niet goed wordt opgeruimd. Deze kleine deeltjes komen in natuur en voedselketen terecht en kunnen dieren en ecosystemen schaden.

Circulair denken

Een belangrijk punt was dat de oplossing begint bij ontwerp en gedrag. Kun je een product delen in plaats van kopen? Kun je het repareren? Denk aan een boormachine die per jaar gemiddeld maar veertien minuten gebruikt wordt. Samen delen en kiezen voor producten die lang meegaan helpt enorm.

We hoorden een inspirerend voorbeeld van Stayokay, waar ze graag zo plasticvrij mogelijk willen werken. Judith ging in gesprek met de kinderen die daar lunchen over plastic afval en hoe je samen minder kunt gebruiken. Het resultaat is mooi. Kinderen nemen nu zelf een broodtrommel en drinkfles mee, in plaats van plastic verpakkingen die na één keer gebruiken worden weggegooid.

Wat kan jij doen?

De rode draad: nog geen tien procent van al het plastic wordt gerecycled. Daarom is het voorkomen van afval en slim ontwerpen minstens zo belangrijk als recyclen. Concrete stappen die jij kunt zetten:

• Vraag jezelf af: heb ik dit echt nodig of kan ik het lenen of delen?
• Bezoek eens een Repair Café via: Heel Fryslân repareert: Samen tegen verspilling en voor hergebruik.
• Gebruik apps om plastic te verminderen en producten te scannen op microplastics.
• Doe mee aan jut-acties langs kust of natuurgebieden.
• Kies voor duurzame alternatieven zoals linnen of katoen, en liefst lokaal geproduceerd.

Door bewuste keuzes te maken bij aankoop, gebruik en afval, kunnen we samen impact maken. Van zwerfafval naar grondstof begint bij ons allemaal.

Bekijk hier Judiths presentatie